Türkiye Girişimcilik Ekosistemi 2024 Q3 Raporu

Her yıl ve mali çeyrek sonunda yayınladığı raporlar ile dikkat çeken startups.watch, Türkiye Girişimcilik Ekosistemi’nin 2024 Q3 karnesini yayınladı. Bu yılın geçen dokuz ayından veriler içeren rapora göre toplam 709 milyon dolar yatırım yapıldı.

Geçtiğimiz 4 yıla kıyasla Türkiye

2024’ün dokuz ayını ve 2010’a kadarki yılları kapsayan istatistiğe göre, 388 yatırım turu ile en çok tur bu yıl gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl bu sayı 352 iken 2022 yılında tamamlanan 355 yatırım turu, ünvanın sahibiydi.

Tamamlanan 388 yatırım turunda toplam 709 milyon dolar yatırım alındı. Bu miktarın 250 milyon dolarlık kısmı ise tek başına Getir’e ait. Getir, son 4 yılda her yıl en az bir yatırım almıştı. Şirketin bir önceki yatırımı, 500 milyon dolar büyüklüğündeydi ve geçtiğimiz yıl yapılmıştı.

Çeyreklere göre Türkiye

2024’ün geride bıraktığımız 3 mali çeyreğinde en çok yatırım, Q2’de yapıldı. Q2’de hem Getir’in 250 milyon dolarlık yatırımı yer alırken aynı zamanda diğer girişimlere de toplam 231 milyon yatırım yapıldı.

2024 Q1 – 185 yatırım turu – 113 milyon dolar yatırım
2024 Q2 – 59 yatırım turu – 481 milyon dolar yatırım
2024 Q3 – 144 yatırım turu – 115 milyon dolar yatırım

Geçtiğimiz yılın istatistiklerine baktığımızda ise bu yıl gerçekleşen artış dikkat çekiyor. Getir’in 500 milyon dolarlık yatırımı hariç 2023’ün dört çeyreğinde toplam 351 yatırım turu gerçekleşmiş, 232 milyon dolar yatırım alınmıştı.

Tohum öncesi yatırımlarda TÜBİTAK BIGG etkisi

Bu yılın ilk dokuz ayı boyunca 247 girişim, tohum öncesi yatırım aldı. Yapılan yatırımların 228’i ise TÜBİTAK BiGG Fonu tarafından gerçekleştirildi. BiGG Fonu, daha öncesinde hibe olarak sunulurken şimdi ise tohum öncesi yatırım fonu olarak varlığını sürdürüyor.

BiGG Fonu’nun gerçekleştirdiği yatırımlar ile birlikte 2024’ün ilk dokuz ayı baz alındığında Türkiye, Avrupa’nın en çok tohum öncesi yatırım alan ülkesi konumuna yükseldi. Aynı zamanda fonun yapay zeka girişimlerine büyük bir ilgisi bulunuyor.

2024 boyunca toplam 25 farklı yapay zeka yatırımı gerçekleştiren BiGG Fonu, ilk dokuz ay boyunca en fazla yapay zeka yatırımı yapan fon konumunda bulunuyor. BiGG, gerçekleştirdiği 25 yatırımın 8’ini sona eren Q3’te tamamlamıştı.

Global sıralamada Türkiye Girişimcilik Ekosistemi

Avrupa liginde 709 milyon dolar yatırım ile 1. Lig’de yer alan ülkemiz, Belçika’nın hemen ardında 4. sırada yer alıyor. Lig’in ilk 10’u ise şu şekilde:

İtalya – 158 yatırım turunda 830 milyon dolar yatırım
Danimarka – 89 yatırım turunda 810 milyon dolar yatırım
Belçika – 66 yatırım turunda 767 milyon dolar yatırım
Türkiye – 388 yatırım turunda 709 milyon dolar yatırım
İrlanda – 93 yatırım turunda 650 milyon dolar yatırım
Finlandiya – 80 yatırım turunda 501 milyon dolar yatırım
Norveç – 45 yatırım turunda 391 milyon dolar yatırım
Avusturya – 55 yatırım turunda 346 milyon dolar yatırım
Çekya – 31 yatırım turunda 332 milyon dolar yatırım
Portekiz – 33 yatırım turunda 246 milyon dolar yatırım

MENA sıralamasına baktığımızda ise yine 1. Lig’de yer alan Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri’nin ardında 2. sırada yer alıyor:

BAE – 137 yatırım turunda 721 milyon dolar yatırım
Türkiye – 388 yatırım turunda 709 milyon dolar yatırım
Suudi Arabistan – 63 yatırım turunda 452 milyon dolar yatırım
Mısır – 38 yatırım turunda 268 milyon dolar yatırım

En çok yatırım alan alanlar

Getir, geçtiğimiz 3 yılda da olduğu gibi bu yılın dokuz ayında da en çok yatırım alan girişim olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada “Yemek Teslimatı” sektörü en çok yatırım almış alan olarak karşımıza çıkıyor. Listenin geri kalanı ise şu şekilde:

Yemek Teslimatı – 250 milyon dolar
Fintek – 182.3 milyon dolar
Siber Güvenlik – 71.9 milyon dolar
Oyun – 70.9 milyon dolar
Blokzincir – 68.4 milyon dolar
Otomotiv Teknolojileri – 28.3 milyon dolar
Nesnelerin İnterneti – 28.3 milyon dolar
SaaS – 28.2 milyon dolar
Yapay Zeka – 14 milyon dolar
Pazaryeri – 8.5 milyon dolar

Türkiye’de yapay zeka girişimleri ne durumda?

Yapay zeka ile entegre girişimler ve tamamen yapay zeka odaklı girişimleri birbirinden ayırmanın güç olduğunu aktaran startups.watch, unicorn girişimlerimizden Insider haricinde halen dahi ülkemizde yapay zeka girişimlerinin çok başlangıç aşamasında olduğunu aktarıyor.

832 yapay zeka startup’ından 112’sinin iflas ettiği bilinirken 720 girişim yoluna devam ediyor. 2019’dan bu yana girişimcilerin odaklandığı alanlardan biri olan yapay zeka ile doğan girişimler ise şu şekilde:

2019 – 81 yapay zeka girişimi kuruldu.
2020 – 130 yapay zeka girişimi kuruldu.
2021 – 105 yapay zeka girişimi kuruldu.
2022 – 109 yapay zeka girişimi kuruldu.
2023 – 97 yapay zeka girişimi kuruldu.
2024 – 38 yapay zeka girişimi kuruldu. (Yılın yalnızca ilk 9 ayında)

2019’dan bu yana ülkemizdeki yapay zeka yatırımlarına baktığımızda ise Insider’ın yatırımları dikkat çekiyor:

2019 – 15 yatırım turunda 6 milyon dolar yatırım
2020 – 23 yatırım turunda 43 milyon dolar yatırım (32 milyon dolar – Insider)
2021 – 43 yatırım turunda 20 milyon dolar yatırım
2022 – 37 yatırım turunda 153 milyon dolar yatırım (121 milyon dolar – Insider)
2023 – 60 yatırım turunda 39 milyon dolar yatırım
2024 – 48 yatırım turunda 14 milyon dolar yatırım (Yılın yalnızca ilk 9 ayında)

Ekosistemde kadın etkisi

Son günlerde ülke gündeminde yer alan üzücü haberlere rağmen, kadınlarımız girişimcilik alanında önemli başarılara imza atmaya devam ediyor. 2024’ün ilk dokuz ayında yapılan 388 yatırımın 111’i kadın girişimcilerimize yapıldı. %29’luk bu oran, son 5 yılın en yüksek seviyesinde.

startups.watch’a göre, bu oranın artmasında TÜBİTAK BiGG Fonu’nun da etkisi bulunuyor. Fonun kadın girişimcilere yaptığı yatırımlar sayesinde ciddi artış sağlandı.

Türkiye’de kitle fonlama

Paylaşılan verilere göre 25 kitle fonlama platformu, hizmet vermek için gerekli izinleri aldı. Platformlardan 11 tanesi aktifken 2 tanesi kapatılmış durumda. Uzun zamandır istikrarlı bir yükseliş gösteren ülkemizdeki kitle fonlama yatırımları, henüz konuşmak için erken de olsa, bu yıl önemli bir düşüş yaşamışa benziyor. En çok tercih edilen platformlar ise şu şekilde: